5 puanlık sigorta pirim indirimi uygulanaması ile başlayan daha sonra yıllar içinde yürürlüğe giren diğer sgk teşvikleri ile tekrar tekrar gündeme gelen bir sorudur; “SGK teşviklerinin muhasebe kayıtlarının nasıl yapılacağı/kayıtlarda nasıl izleneceği” hususu.
Özellikle üretim işletmelerinde dönem sonunda mamül stoğu bulunması durumunda bahsi geçen sgk pirimi teşviklerinin muhasebe kayıtları için uygulanan yöntem (kar veya zarar açısından) önem arz etmektedir.
Öte yandan bu teşvik tutarı, çalışan sayısının fazla olduğu firmalarda kayda alındığı hesaplar özelinde de hatrı sayılır bir etki yapmaktadır.
Ayrıca yine bu teşviklerin kayda alındığı hesabın firmaya yeni yükümlülükler getirmesi bile mümkündür. Örneğin; 602 hesaba kaydedilen sgk pirim teşviki tutarı firmanın bürüt satış tutarını artıracağı için buna (bürüt satış tutarına) bağlı olarak ortaya çıkacak yükümlülüklerinde yerine getirilmesi gerekecektir. E-fatura kapsamına girme sınırının aşılması gibi…
SGK pirim teşvikleri, işçilik maliyetlerinin doğru tespitinde ve dolayısıyla üretilen mamülün/hizmetin satış fiyatının doğru tespit edilebilmesinde çok önemli bir hale gelmiştir.
Yürürlükteki mevzuatımızda bu teşviklerin “gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacağı” şeklinde düzenlemeler mevcuttur. Ancak şu ana kadar bu teşvik tutarlarının muhasebe kayıtlarında nasıl gösterilmesi gerektiği hususunda bir genel tebliğ düzenlemesi yapılmamış, mükelleflerden bu uygulama ile ilgili gelen sorulara verilen özelgeler üzerinden uygulamaya yön verilmektedir.
Yine böyle bir durumda, yıllara sari inşaat ve onarım işi ile iştigal eden bir mükellef tarafından “çalıştırmakta olduğu personeli için Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenen ve Hazine tarafından karşılanan sigorta prim desteğinin Kurumlar Vergisi Kanunu uygulamaları açısından gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınıp alınmayacağı ile muhasebe ilke ve standartları göz önüne alındığında, netleştirme yönteminin kullanılıp kullanılamayacağı” şeklindeki soruya verilen yanıtta,
“Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, ilgili mevzuat düzenlemesinde sağlanan teşvik unsurlarının gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacağının açık olarak belirtilmiş olması durumunda, yıllara sari inşaat ve taahhüt işi yapan firmanız tarafından, işin bittiği yıl itibarıyla söz konusu tutarların kurum kazancının tespitinde gelir,gider veya maliyet olarak dikkate alınmaması, bu tutarı aşan kısmın gider ya da maliyet olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
İlgili mevzuat düzenlemesinde sağlanan teşvik unsurlarının gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacağına ilişkin açık hükmün olmaması durumunda ise, sigorta primi işveren hissesi teşviki kapsamında Hazine tarafından karşılanan tutarların işin bittiği yıl itibarıyla kurum kazancının tespitinde gider veya maliyet olarak dikkate alınması durumunda, gelir olarak da kaydedilmesi gerekmektedir. Öte yandan, söz konusu sigorta primi işveren hissesi desteği tutarlarının düşülmesinden sonra sadece kalan net tutarın gider yazılması halinde, sigorta primi işveren hissesi desteği tutarının ayrıca gelir olarak kaydedilmemesi gerekmektedir.
MUHASEBE UYGULAMALARI YÖNÜNDEN
…….sigorta primi işveren hissesi destek tutarlarının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından borç tahakkukunun yapılması halinde yani diğer bir deyişle söz konusu tutarların defter kayıtlarında 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabında izlenmesi durumunda, bu tutarların maliyet ya da gider hesaplarında izlenmesi gerekmektedir. Anılan tutarların Devlet tarafından teşvik olarak karşılanması halinde de söz konusu tutarların 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabının borcuna karşılık 602 Diğer Gelirler hesabının alacağına kayıt edilerek muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, sigorta primi işveren hissesi destek tutarlarının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından borç tahakkukunun yapılmaması halinde Devlet tarafından karşılanan teşvik unsurlarının gelir veya gider hesapları ile ilişkilendirilmemesi gerekmektedir.
Ayrıca, yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapan mükelleflerin münhasıran yıllara sari inşaat ve onarım işlerine özgü olarak; sigorta primi işveren hissesi destek tutarlarının, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından borç tahakkukunun yapılması halinde “17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri” hesap grubunda, devlet tarafından teşvik olarak karşılanması halinde ise bu tutarların “35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri” hesap grubunda izlenmesi gerekmektedir.”
açıklaması yer almıştır.
Vergi Yöneticisi
Menderes Çetin
Kaynak;
Ankara VDB – 28.12.2020 tarih 27575268-105[2020-948]-E.364352 sayılı özelge
Muhasebe-Finansman-Denetim 