Bilindiği üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun; 61 inci maddesinde “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” ,
62 nci maddesinde, “İş verenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir. 61 inci maddenin 1 ila 6 numaralı bentlerinde yazılı ödemeleri yapanlar bu kanunda yazılı ödevleri yerine getirmek bakamından işveren hükmündedir.”,
83 üncü maddesinde; “Hilafına hüküm olmadıkça, Gelir Vergisi mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunur.”,
85 inci maddesinde, “Mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur…….”,
86 ncı maddesinde; “Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
1- Tam mükellefiyette;
a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar, bu Kanunun 75 inci maddesinin (15) ve (16) numaralı bentlerinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı,
(7194 sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesi hali) b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler ((birden fazla işverenden ücret almakla beraber ücret dışındaki gelirleri için beyanname vermek zorunda olmayan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil),
….”,
hükümlerine yer verilmiştir.
Bu hükümlere göre, istisna kapsamındaki ücret gelirleri ile tevkif suretiyle vergilendirilmiş tek işverenden elde edilen ücret gelirleri tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmemektedir. Birden fazla işverenden ücret alındığı durumlarda ise birden sonraki işverenden alınan ücret gelirlerinin ilgili yıldaki tarifenin ikinci diliminde yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan ücret geliri dahil yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmesi gerekmektedir.
7194 sayılı kanun ile yukarıda belirtilen madde de “(7194 sayılı kanunun 15 inci maddesiyle değişen bent; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 07.12.2019) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dâhil)” şeklinde değişiklik yapılmıştır. Bu düzenleme 01.01.2020 yılından itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Öte yandan 311 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde “4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesine göre Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Anılan Kanunlar kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır. Dolayısıyla, istisna kapsamındaki bu ücretlerin beyan edilmesi ve 193 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınması söz konusu değildir.” açıklaması da yer almaktadır. (Tebliğin bu kısmının ileriki günlerde değişmesini bekliyorum)
Bu düzenlemeler ve açıklamalara göre 2020 yılında 4691 sayılı kanun hükümleri kapsamında (gelir vergisinden istisna olarak) elde edilen ücretler için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi, beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınmaması gerekmemektedir.
Hal böyle olmakla birlikte 7263 sayılı kanun ile 4691 sayılı kanundaki ücret gelirlerinin vergilendirilmesine ilişkin hüküm 03.02.2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere “31/12/2028 tarihine kadar, bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu düzenlemeye göre 2021 yılında TGB lerden elde edilen ücretlerin vergilendirilmesinde yöntem değişikliği yapılmıştır. Bunun sonucu olarakta gelecek yıl (2022 yılında) buralardan elde edilen ücretler için yıllık beyanname verilip verilmeyeceği, bu ücretlerin birden fazla işverenden elde edilen ücret kapsamında yıllık beyanname verilip verilmemesi gerektiği hususunda değerlendirileceği unutulmamalıdır.
Vergi Yöneticisi
Menderes Çetin
Muhasebe-Finansman-Denetim 